Kompleksowy przewodnik dietetyczny dla osób z cukrzycą

Postaraliśmy się w bardzo prosty i zrozumiały sposób przedstawić aktualne zalecenia dotyczące diety dla osób z cukrzycą. Naszym celem jest ułatwienie ich stosowania w codziennym życiu, aby wspierać zdrowie i zapobiegać powikłaniom związanym z cukrzycą. Dieta jest kluczowym elementem w leczeniu cukrzycy. Jej celem jest utrzymanie prawidłowego poziomu cukru, tłuszczów we krwi, optymalnego ciśnienia oraz zdrowej masy ciała. Oto najważniejsze zalecenia dietetyczne przygotowane przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne:

Dlaczego dieta jest ważna?
Dieta to kluczowy element leczenia cukrzycy. Pomaga utrzymać prawidłowy poziom cukru we krwi, kontrolować masę ciała, ciśnienie tętnicze oraz poziom cholesterolu. Dzięki temu wspiera zdrowie całego organizmu i poprawia jakość życia. Poniżej znajdziesz proste wskazówki oparte na zaleceniach Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, które pomogą Ci lepiej zadbać o swoje zdrowie.

1. Węglowodany
Powinny stanowić około 45% energii z codziennej diety. Można zwiększyć ich udział nawet do 60%, jeśli wybierasz produkty o niskim indeksie glikemicznym (IG < 55) i bogate w błonnik, np. pełnoziarniste pieczywo, kasze, ryż brązowy.
Unikaj cukrów prostych (słodycze, napoje gazowane, soki owocowe). Zrezygnuj z cukru dodawanego do potraw i napojów.
Osoby z małą aktywnością fizyczną mogą czasowo zmniejszyć ilość węglowodanów do 25-45% diety.

2. Tłuszcze
Wybieraj tłuszcze roślinne, np. oliwę z oliwek, olej rzepakowy. Unikaj tłuszczów trans (ciasta, fast-foody) oraz oleju palmowego i kokosowego.
Zmniejsz spożycie tłuszczów nasyconych (mięso, masło). Możesz zastąpić je tłuszczami roślinnymi lub węglowodanami o niskim IG.
Osoby z wysokim cholesterolem mogą korzystać z produktów wzbogaconych w sterole i stanole roślinne (np. margaryny, jogurty).

3. Białko
Białko powinno stanowić 15-20% energii (1-1,5 g na kg masy ciała). W przypadku nadwagi można zwiększyć je do 20-30%, co pomoże w odchudzaniu.
Nie musisz rezygnować z białka zwierzęcego, ale warto część zamienić na białko roślinne (np. strączki).

4. Witaminy i minerały

Suplementy nie są konieczne, jeśli dieta jest zróżnicowana. Wyjątki to:
Witamina D – suplementacja zgodna z ogólnymi zaleceniami.
Kwas foliowy – dla kobiet w ciąży i karmiących.
Witamina B12 – dla osób stosujących metforminę, jeśli mają niedobory.

5. Sól
Ogranicz sól do 5 g dziennie (około jednej płaskiej łyżeczki). Jeśli masz nadciśnienie, warto stosować jeszcze mniej soli, zgodnie z zasadami diety DASH.

Dbając o te zasady, możesz lepiej kontrolować swoją cukrzycę i poprawić jakość życia. Pamiętaj, że zdrowa dieta, aktywność fizyczna, odpowiednia ilość snu i unikanie stresu to fundamenty zdrowego stylu życia.

Polskie Towarzystwo Diabetologiczne podkreśla, że prawidłowa dieta to kluczowy element terapii cukrzycy. Ważne jest, aby dieta była dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta, uwzględniając jego wiek, płeć, poziom aktywności fizycznej, preferencje żywieniowe, sytuację materialną oraz kulturę.

Zasady prawidłowego żywienia w cukrzycy

Zasady prawidłowego żywienia w cukrzycy opierają się na tych samych podstawach, co zdrowa dieta dla osób bez cukrzycy, jednak z uwzględnieniem szczególnych potrzeb osób chorych. Kluczowe jest monitorowanie ilości węglowodanów spożywanych w ciągu dnia i w poszczególnych posiłkach. Należy ograniczać produkty zawierające cukry proste, w tym cukry dodane, takie jak słodzone napoje, cukier do herbaty czy słodycze. Regularność i odpowiednia częstotliwość posiłków mają duże znaczenie dla utrzymania stabilnego poziomu glukozy we krwi.

Dieta w cukrzycy typu 1

U osób z cukrzycą typu 1, które nie zmagają się z nadwagą ani otyłością, kluczowe jest przestrzeganie zasad zbilansowanej diety oraz ograniczenie spożycia cukrów prostych. Insulinoterapia powinna być indywidualnie dostosowana do nawyków żywieniowych i stylu życia pacjenta, z zachowaniem zasad zdrowego odżywiania. W planowaniu diety można korzystać z systemu wymienników węglowodanowych oraz narzędzi takich jak indeks glikemiczny (IG) i ładunek glikemiczny (ŁG), które ułatwiają kontrolę poziomu glukozy we krwi.

Dieta w cukrzycy typu 2

W cukrzycy typu 2 oprócz kontrolowania poziomu cukru we krwi niezwykle istotne jest osiągnięcie i utrzymanie prawidłowej masy ciała. Dieta powinna być niskokaloryczna i dopasowana do indywidualnych potrzeb pacjenta, takich jak wiek, masa ciała i poziom aktywności fizycznej. Proces redukcji masy ciała powinien przebiegać powoli i systematycznie, najlepiej w tempie od 0,5 do 1 kg tygodniowo. Taki efekt można osiągnąć, stosując odpowiednio skomponowaną dietę, która ogranicza ilość węglowodanów lub tłuszczów. Właściwie zbilansowana dieta nie tylko wspiera proces odchudzania, ale także pomaga utrzymać prawidłowy poziom glukozy we krwi, korzystny profil cholesterolu (LDL, HDL) oraz optymalne ciśnienie tętnicze.

Terapia behawioralna
Terapia behawioralna w cukrzycy, zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, powinna uwzględniać kilka kluczowych elementów. Ważnym aspektem są zalecenia dietetyczne, które muszą być indywidualnie dopasowane do potrzeb pacjenta, aby skutecznie wspierać kontrolę glikemii. Regularna aktywność fizyczna odgrywa istotną rolę w utrzymaniu prawidłowego poziomu cukru we krwi i sprzyja zachowaniu właściwej masy ciała. Niezbędne jest także unikanie palenia papierosów, co ma ogromne znaczenie w zapobieganiu powikłaniom związanym z cukrzycą. Istotnym wsparciem w terapii jest również pomoc psychologiczna, która pomaga pacjentom lepiej radzić sobie z wyzwaniami wynikającymi z życia z chorobą.

Dieta jest jednym z najważniejszych narzędzi w leczeniu cukrzycy i zapobieganiu jej powikłaniom. Warto, by była dostosowana do potrzeb pacjenta i wspierała nie tylko kontrolę poziomu cukru, ale także zdrowie całego organizmu. Regularność posiłków, eliminacja cukrów prostych, kontrola kaloryczności oraz włączenie aktywności fizycznej to kluczowe elementy sukcesu w terapii.

Piśmiennictwo

https://www.mp.pl/pacjent/dieta/aktualnosci/319111,zalecenia-kliniczne-dotyczace-postepowania-u-osob-z-cukrzyca-2023-  „Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2023″

 

/Autor

Co to jest cholesterol?

Co to jest cholesterol i dlaczego jego poziom jest ważny dla zdrowia?

Cholesterol to tłuszczowa substancja obecna w organizmie człowieka, niezbędna do prawidłowego funkcjonowania komórek i narządów. Jest naturalnie produkowany w wątrobie i jelitach. Dodatkowo dostarczamy go z pożywieniem, zwłaszcza z produktów pochodzenia zwierzęcego, takich jak masło, jaja, śmietana czy sery.
W organizmie cholesterol wiąże się z białkami, tworząc lipoproteiny: LDL-cholesterol (tzw. „zły” cholesterol) i HDL-cholesterol (tzw. „dobry” cholesterol). LDL-cholesterol transportuje cholesterol do tkanek, a jego nadmiar może odkładać się w ścianach naczyń krwionośnych. Prowadzi to do miażdżycy – groźnej choroby, która zwiększa ryzyko zawału serca i udaru mózgu. Z kolei HDL-cholesterol usuwa nadmiar cholesterolu z tkanek i transportuje go z powrotem do wątroby, zmniejszając ryzyko chorób układu krążenia.
Triglicerydy, będące kolejnym typem tłuszczów, pochodzą głównie ze spożywanych tłustych posiłków. Pełnią funkcję energetyczną i magazynową, ale ich wysoki poziom we krwi, zwłaszcza po posiłku, może być niekorzystny dla zdrowia serca.
Aby zadbać o zdrowie, warto regularnie badać poziom cholesterolu całkowitego, LDL, HDL oraz triglicerydów. Utrzymanie równowagi między „złym” i „dobrym” cholesterolem to klucz do zdrowego serca i długiego życia. Regularne monitorowanie lipidogramu pozwala zapobiec poważnym chorobom sercowo-naczyniowym i jest istotnym elementem profilaktyki zdrowotnej.

Czy znasz swój poziom cholesterolu? Dlaczego warto regularnie wykonywać lipidogram?

Regularne badanie poziomu cholesterolu jest kluczowe dla zachowania zdrowia układu krążenia. Lipidogram, czyli profil lipidowy, to test przesiewowy, który warto wykonać po raz pierwszy po 20. roku życia i powtarzać co pięć lat u osób zdrowych. Jeśli jednak posiadasz czynniki ryzyka miażdżycy, zaleca się przeprowadzanie lipidogramu raz w roku, aby monitorować stan zdrowia i szybko reagować na ewentualne nieprawidłowości.

Kiedy należy wykonać lipidogram?

Aby uzyskać dokładne wyniki lipidogramu, badanie powinno odbyć się minimum 12 godzin po ostatnim posiłku. Ważne jest również, by unikać tłustych potraw i alkoholu na kilka dni przed wizytą w laboratorium, co może znacząco wpłynąć na precyzję wyników.
Dla kogo lipidogram jest szczególnie ważny?
Wykonanie lipidogramu zalecane jest szczególnie osobom obciążonym dodatkowymi czynnikami ryzyka rozwoju miażdżycy. Badanie jest wskazane u osób z cukrzycą typu 2, zmagających się z nadwagą lub otyłością, u palaczy, pacjentów z chorobą wieńcową, osób z miażdżycą w wywiadzie rodzinnym, a także u pacjentów z przewlekłymi chorobami zapalnymi lub nerek.

Lipidogram jako klucz do długoterminowego zdrowia.

Znajomość swojego poziomu cholesterolu pozwala nie tylko na ocenę ryzyka miażdżycy, ale także na podjęcie działań zapobiegawczych, które mogą poprawić ogólną jakość życia. Pamiętaj, że profilaktyka jest kluczowa – nie odkładaj badania lipidowego na później i zyskaj kontrolę nad zdrowiem swojego serca

Jaki powinien być Twój poziom cholesterolu?

Docelowe wartości lipidogramu w leczeniu zaburzeń gospodarki lipidowej zależą od całkowitego ryzyka miażdżycy – tzn. występowania innych niż hiperlipidemia czynników ryzyka (nadciśnienie tętnicze, palenie papierosów, niski poziom HDL, miażdżyca w wywiadzie rodzinnym, wiek: kobiety >65 lat, mężczyźni >55 lat).

Pierwszorzędowym celem w leczeniu hiperlipidemii jest wartość LDL-cholesterolu.

Docelowe wartości LDL-cholesterolu:

<3 mmol/l (115 mg/dl) u osób młodego lub umiarkowanego ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych (10-letnie ryzyko zgonu wg skali SCORE: ryzyko małe: <1%; ryzyko umiarkowane: ≥1% do <5%),
<2,5 mmol/l (100 mg/dl) u osób z grupy dużego ryzyka (zwiększone poziomy pojedynczych czynników ryzyka; 10-letnie ryzyko zgonu wg skali SCORE: ≥5% i <10%),
<1,8 mmol/l (75 mg/dl) u osób z grupy bardzo dużego ryzyka (udokumentowana choroba sercowo-naczyniowa; cukrzyca typu 2, 1 z uszkodzeniem narządowym; umiarkowana lub ciężka niewydolność nerek; 10-letnie ryzyko zgonu wg skali SCORE: ≥10%).
Zalecane wartości trójglicerydów:

<1,7 mmol/l (150 mg/dl).

Zalecane wartości HDL-cholesterolu:

1,2 mmol/l (45 mg/dl) dla kobiet,

1,0 mmol/l (40 mg/dl) dla mężczyzn.

 

/Autor

Dlaczego mycie rąk jest kluczowe w zapobieganiu chorobom zakaźnym?

Jak wiadomo higiena rąk to jeden z najskuteczniejszych sposobów na zapobieganie chorobom zakaźnym, zarówno układu pokarmowego, jak i oddechowego.

Regularne i prawidłowe mycie rąk znacząco zmniejsza ryzyko infekcji. Zostało to udowodnione w wielu badaniach przeprowadzonych na całym świecie. Jednym z takich badań są badania metaanalityczne przeprowadzone przez Allison E. Aiello i współpracowników, które objęły okres od 1960 do 2007 roku. Wykazują one, że odpowiednia higiena rąk może obniżyć ryzyko infekcji przewodu pokarmowego o 31%, a infekcji układu oddechowego o 21%!

Najważniejszą metodą prewencji okazuje się mycie rąk przy użyciu mydła i co ciekawe niekoniecznie antybakteryjnego!

Badania pokazały, że stosowanie zwykłego mydła w połączeniu z edukacją na temat higieny rąk jest wystarczające, by znacząco obniżyć ryzyko zakażeń- w tym biegunkowych czy związanych z przeziębieniem. Co więcej, mydło antybakteryjne nie oferuje istotnie większej ochrony niż mydło zwykłe. Sugeruje to, że regularne korzystanie z tego rodzaju środków nie jest konieczne. Nadmierne stosowanie mydeł antybakteryjnych może wręcz przyczyniać się do wzrostu oporności bakterii na antybiotyki, co jest coraz większym problemem w kontekście zdrowia publicznego.

Dla osób z obniżoną odpornością mycie rąk jest jeszcze bardziej istotne. Regularne mycie rąk w takich przypadkach może zmniejszyć ryzyko niektórych infekcji nawet o 60%.

Wpływa to nie tylko na zdrowie samych osób o osłabionej odporności, ale również na całe ich otoczenie, co jest kluczowe w zapobieganiu szerzeniu się chorób zakaźnych w społeczności.

Warto zwrócić uwagę, że najważniejsze w profilaktyce nie są same środki antybakteryjne, ale częstotliwość i technika mycia rąk.

Badania wykazują, że dokładne mycie rąk przez co najmniej 30 sekund z użyciem wody i mydła skutecznie usuwa większość patogenów, które mogą wywołać infekcje. Codzienne sytuacje, takie jak dotykanie klamek, korzystanie z transportu publicznego czy kontakt z osobami chorymi, sprawiają, że ręce stają się nośnikiem bakterii i wirusów, dlatego regularne ich mycie powinno stać się nawykiem.

Co ciekawe, w analizowanych badaniach wykazano również, że edukacja na temat higieny rąk znacząco zwiększa skuteczność prewencji.

Kiedy edukacja była łączona z praktycznym zastosowaniem mydła, wyniki były jeszcze bardziej obiecujące. Promowanie mycia rąk w społecznościach szkolnych, placówkach opiekuńczych czy miejscach pracy przynosi widoczne efekty w postaci redukcji zachorowań na infekcje zarówno układu oddechowego, jak i pokarmowego.

Częstotliwość mycia rąk zależy w dużej mierze od naszego stylu życia, codziennych obowiązków oraz rodzaju pracy.

Są jednak sytuacje, w których szczególna ostrożność i dokładne mycie rąk jest niezbędne, aby zapewnić sobie i innym ochronę przed infekcjami. Oto kluczowe momenty, kiedy należy zawsze myć ręce:

  • Przed kontaktem z żywnością i przed spożyciem posiłku.
  • Przed i po skorzystaniu z toalety.
  • Przed zabiegami kosmetycznymi, takimi jak aplikacja makijażu czy pielęgnacja skóry.
  • Po kontakcie ze zwierzętami domowymi lub dzikimi.
  • Po kontakcie z innymi osobami, zwłaszcza w sytuacjach ryzyka zarażenia.
  • Po opiece nad osobą chorą, zarówno w domu, jak i w szpitalu.
  • Po dotykaniu pieniędzy – banknotów i bilonu, które mogą być nośnikami bakterii.
  • Po wycieraniu nosa, kichaniu czy kaszleniu.
  • Po powrocie do domu z miejsca publicznego.
  • Za każdym razem, gdy dłonie są widocznie zabrudzone.

Zachowanie higieny w tych sytuacjach znacząco zmniejsza ryzyko przenoszenia patogenów i pomaga w zapobieganiu wielu chorobom. Dlatego regularne mycie rąk w takich momentach to jeden z najprostszych sposobów ochrony zdrowia!

Aby skutecznie zadbać o higienę rąk ważnym elementem jest mydło w płynie. Minimalizuje ono ryzyko namnażania się bakterii – w przeciwieństwie do mydła w kostce, które pozostawione w wilgotnej mydelniczce może sprzyjać rozwojowi drobnoustrojów. Kolejnym elementem jest ciepła woda, która pomaga w dokładnym usunięciu brudu i bakterii z powierzchni dłoni.

Do osuszenia rąk najlepiej użyć ręcznika papierowego lub materiałowego. W przypadku ręczników materiałowych, każdy domownik powinien mieć swój osobisty ręcznik. Dodatkowo należy je regularnie prać w wysokiej temperaturze, aby zniszczyć bakterie i inne patogeny. Te proste zasady pomagają zwiększyć skuteczność mycia rąk i chronią przed infekcjami.

Higiena rąk, która wydaje się prostą czynnością, odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu chorobom zakaźnym.

Regularne mycie rąk, nawet bez użycia antybakteryjnych detergentów, jest jednym z najskuteczniejszych sposobów ochrony przed infekcjami. To prosta, ale bardzo skuteczna metoda prewencji, która może zredukować ryzyko chorób nawet o 60%, szczególnie w przypadku osób z osłabionym układem odpornościowym. Każdy z nas, wprowadzając nawyk częstego mycia rąk, może przyczynić się do zmniejszenia liczby infekcji w swoim otoczeniu.

Zródło: Effect of Hand Hygiene on Infectious Disease Risk in the Community Setting: A Meta-Analysis

https://nfz-lodz.pl/dlapacjentow/nfz-blizej-pacjenta/9203-sroda-z-profilaktyka-skuteczne-mycie-rak

/Autor

JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO BADAŃ?

Aby zapewnić dokładność wyników badań diagnostycznych, ważne jest przestrzeganie określonych zaleceń dotyczących przygotowania się do poszczególnych testów. Poniżej znajdują się szczegółowe wytyczne, które pomogą odpowiednio przygotować się do badań krwi, moczu oraz innych testów medycznych. Przestrzeganie tych zaleceń zapewni, że wyniki będą wiarygodne i dokładne, co jest kluczowe dla prawidłowej diagnozy i leczenia.

W przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub potrzeby dodatkowych informacji, skontaktuj się z lekarzem lub personelem medycznym w punkcie pobrań. Poniżej znajdziesz szczegółowe informacje dotyczące przygotowania do różnych badań:

INFORMACJE OGÓLNE

  • NA 24h przed badaniem należy ograniczyć wysiłek fizyczny i nie spożywać alkoholu
  • należy zachować dotychczasową dietę
  • o ile to możliwe badanie krwi należy wykonać przed leczeniem lub po ewentualnym odstawieniu leków mogących wpływać na poziom mierzonego składnika, jeżeli nie zaburza to procesu leczenia – po konsultacji z lekarzem
  • do czasu badania pozostać na czczo, czyli ostatnim posiłkiem powinna być lekka kolacja w godz. 1800– 1900  w dniu poprzedzającym badanie
  • 12-14 godzin przed pobraniem krwi do badań można pić jedynie słabą niesłodzoną herbatę lub wodę niegazowaną, w dniu badania można wypić maksymalnie 1 szklankę wody
  • na badanie krwi należy zgłosić się rano, po wypoczynku nocnym (nie wykonywać badań po nieprzespanej nocy), najlepiej w godzinach 700 – 900 (10:00) , w celu zapewnienia prawidłowej interpretacji wyników badania (w przypadku badań pilnych lub na zlecenie lekarza dopuszcza się pobranie krwi w innych godzinach)
  • rano, przed pobraniem krwi nie wolno: palić papierosów, pić herbaty i kawy
  • przed pobraniem krwi należy odpocząć ok. 15 minut w pozycji siedzącej
  • w celu prawidłowej identyfikacji należy przed pobraniem krwi okazać dokument tożsamości

Badanie krwi

  • na czczo,  około 12 – 14 godzinna przerwa od ostatniego posiłku
  • pobrać rano z uwagi na zmienność tych parametrów w ciągu doby: Aldosteron, ACTH, Cynk, DHEA, Erytropoetyna, Estradiol, Fosfor, Hormon wzrostu, FSH, Kortyzol, LH, Miedź, Potas, Prolaktyna, 17 – OH – progesteron, PTH, TSH, Żelaz

LIPIDY (CHOLESTEROL CAŁKOWITY, CHOLESTEROL HDL, CHOLESTEROL LDL, CHOLESTEROL NIE-HDL, TRÓJGLICERYDY)

  • Przygotowanie: przez 2 tygodnie przed badaniem należy utrzymywać stałą dietę, zachowując w miarę jednakowy poziom spożywanych tłuszczów
  • na kilka dni przed badaniem ograniczyć spożycie produktów zawierających witaminę C (leki, soki, owoce) i zachować całkowitą abstynencję alkoholową
  • w dniu poprzedzającym badanie ograniczyć wysiłek fizyczny i nie spożywać alkoholu
  • przez 12–14 godzin przed pobraniem krwi nie przyjmować żadnych posiłków, w tym czasie można pić jedynie słabą niesłodzoną herbatę lub wodę niegazowaną
  • w dniu badania można wypić maksymalnie 1 szklankę wody, nie pić herbaty i kawy
  • 2–3 godziny przed pobraniem krwi należy unikać wszelkiego wysiłku fizycznego
  • przed pobraniem krwi nie wolno palić papierosów
  • UWAGI: dopuszcza się pobranie krwi „nie na czczo” – po konsultacji z lekarzem

PSA (SPECYFICZNY ANTYGEN PROSTATY)

  • na badanie należy zgłosić się przed wykonaniem jakiegokolwiek zabiegu na gruczole krokowym lub
    • co najmniej tydzień po badaniu przezodbytniczym (per rectum)
    • co najmniej miesiąc po biopsji gruczołu krokowego
  • przez 2 dni przed badaniem: zachować wstrzemięźliwość seksualną, unikać intensywnego wysiłku fizycznego i długotrwałej jazdy na rowerze
  • Badanie należy wykonać przed inwazyjnymi lub diagnostycznymi zabiegami na prostacie lub 2-3 tygodni po ich przeprowadzeniu.

DOUSTNY TEST TOLERANCJI GLUKOZY

  • Przygotowanie:
  • przez 3 dni poprzedzające badanie stosować normowęglowodanową dietę (>150g węglowodanów/dzień) i zwykłą aktywność fizyczną, Od 3 do 7 dni przed badaniem NIE stosujemy żadnych restrykcyjnych diet, NIE eliminujemy węglowodanów z diety – jemy normalnie, najadamy się (ale nie przejadamy), nie głodzimy, nie ograniczamy itd.
  • w dniu poprzedzającym badanie ograniczyć wysiłek fizyczny i nie spożywać alkoholu
  • na badanie należy przyjść wypoczętym, po przespanej nocy
  • do czasu badania pozostać na czczo, czyli ostatnim posiłkiem powinna być lekka kolacja, zawierająca umiarkowaną (30–50g) ilość węglowodanów, w godz. 1800–1900 w dniu poprzedzającym badanie
  • 12h godzin przed pobraniem krwi do badań można pić jedynie słabą niesłodzoną herbatę lub wodę niegazowaną, w dniu badania można wypić maksymalnie 1 szklankę wody
  • rano, przed pobraniem krwi nie wolno: palić papierosów, pić herbaty i kawy
  • należy przynieść ze sobą 75g glukozy
  • dorośli: 75 g  glukozy w 250-300 ml wody
  • dzieci: 1,75g glukozy/kg m.c; ale nie więcej niż 75g
  • NIE rozcieńczamy roztworu glukozy cytryną ! Ona zaburza wyniki badań!
  • roztwór pijemy maksymalnie w ciągu 5 minut (im szybciej damy radę tym lepiej), ale staramy się potem niczym nie popijać, nie rozcieńczać, nie wciskać soku z cytryny,
  • Przed badaniem NIE bierzemy żadnych leków, niezależnie czy to Euthyrox, Metformina czy cokolwiek innego – NA CZCZO, to na czczo, czyli też bez leków (chyba, że lekarz powie, że trzeba wziąć. W innym razie – NIE. Euthyroxu nie bierzemy w dniu badania, natomiast metforminę odstawiamy na 3-5 dni przed badaniem – konsultujemy z lekarzem),
  • NIE robimy badania, jeśli jesteśmy przeziębieni, chorzy, mamy jakieś infekcje, jesteśmy w trakcie antybiotykoterapii itd. – wyniki wyjdą zaburzone,
  • NIE robimy badania w okresie intensywnych treningów, zawodów sportowych itd. Kilka dni przed badaniem, dobrze jest zminimalizować intensywność treningów, a dzień przed badaniem NIE WOLNO intensywnie trenować, najlepiej zrobić sobie przerwę z treningami na ten dzień,

Wykonanie: zgłosić się do Punktu Pobrań w celu pobrania krwi do oznaczenia glukozy na czczo

  • następnie (po pierwszym pobraniu próbki krwi), należy wypić przygotowany wcześniej roztwór glukozy  –  w czasie nie dłuższym niż 5 min – kolejne pobranie krwi po 2 godzinach od momentu wypicia roztworu glukozy (kobiety w ciąży – dodatkowo po 1 godzinie) lub zgodnie z indywidualnymi zaleceniami lekarza
  • podczas testu: należy przebywać w miejscu wykonania testu, w spoczynku. Nie wolno przyjmować w tym czasie posiłków ani żadnych płynów, nie wolno palić papierosów.
  • Podczas badania NIE jemy, NIE pijemy, NIE chodzimy na spacery, NIE jedziemy po zakupy, do pracy, czy NIE odbieramy dziecka z przedszkola – całe badanie MUSIMY SIEDZIEĆ POD LABORATORIUM (możemy wziąć komputer, książkę, telefon itd),

BADANIE OGÓLNE MOCZU

Przygotowanie:

  • przygotować jednorazowy pojemnik z nakrętką, o pojemności 50–100 ml (dostępne w aptece)
  • nie pobierać moczu po znacznym i długotrwałym wysiłku fizycznym oraz podczas, i w ciągu 3 dni po zakończeniu okresu menstruacyjnego
  • zaleca się zachowanie wstrzemięźliwości seksualnej przynajmniej na 1 dobę przed badaniem
  • o ile to możliwe badanie moczu należy wykonać przed leczeniem lub po ewentualnym odstawieniu leków mogących wpływać na poziom mierzonego składnika, jeżeli nie zaburza to procesu leczenia – zawsze po konsultacji z lekarzem
  • przed badaniem zachować dotychczasową dietę, nie zaleca się skrajnego ograniczania ani zwiększonego przyjmowania płynów
  • mocz pobrać po wypoczynku nocnym, trwającym nie krócej niż 8 godzin, w tym przynajmniej 4-godzinnym gromadzeniu moczu w pęcherzu
  • mocz pobrać rano na czczo, czyli ostatnim posiłkiem powinna być lekka kolacja w godz. 1800–1900 w dniu poprzedzającym badanie

Pobranie próbki moczu

  • należy pobrać pierwszą, poranną próbkę moczu
  • Przed pobraniem próbki moczu umyć ręce ciepłą wodą z mydłem, a następnie ujście cewki moczowej (u kobiet okolice sromu, od przodu w kierunku odbytu, u mężczyzn żołądź po odsunięciu napletka). Wytrzeć jednorazowym ręcznikiem. Umożliwia to pozbycie się bakterii, które, po dostaniu się do próbki, mogą zafałszować wynik badania (nie stosować środków odkażających)
  • do pojemnika pobrać mocz ze środkowego strumienia: pierwszą porcję moczu oddać do toalety, następnie około 50–100 ml moczu oddać do przygotowanego pojemnika, końcową porcję moczu oddać do toalety
  • Do badania ogólnego moczu pojemnik nie musi, lecz może być sterylny, ale powinien on być nowy- jednorazowy, zakupiony w aptece lub pobrany z punktu pobrań
  • pojemnik zakręcić, opisać: imię, nazwisko, data  i godzina pobrania
  • mocz dostarczyć do Punktu Pobrań tak szybko, jak to możliwe (do chwili dostarczenia przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu)

POSIEW MOCZU

  • Do badania posiewu moczu pojemnik bezwzględnie musi być sterylny
  • Zaopatrz się w specjalny, jałowy (sterylny) pojemnik lub podłoże transportowo-wzrostowe (dostępne do kupienia w aptece).
  • Jeżeli nie jest możliwe dostarczenie moczu do laboratorium w dniu pobrania zaleca się pobrać mocz na specjalny zestaw z podłożem transportowo-wzrostowym (Uricult, Uromedium, Uriline), postępując zgodnie z zaleceniami producenta. Mocz pobrany na zestaw transportowo-wzrostowy można przechowywać w temperaturze pokojowej i dostarczyć do laboratorium w czasie nie dłuższym niż 24 godziny od pobrania.
  • W przypadku kiedy pacjent nie jest w stanie oddać moczu do jałowego pojemnika (np. niemowlę, pacjent obłożnie chory) mocz, z zachowaniem zasad aspetyki, należy pobrać do jałowego plastikowego woreczka założonego w sposób obejmujący ujście zewnętrzne cewki moczowej. Woreczki dostępne są w aptekach.

DOBOWA ZBIÓRKA MOCZU (ELEKTROLITY, BIAŁKO CAŁKOWITE, ALBUMINA, GLUKOZA, KREATYNINA, MOCZNIK (AZOT MOCZNIKA), KORTYZOL, BIAŁKO BENCE-JONESA, BIAŁKO MONOKLONALNE)

  • Przygotowanie:
  • przygotować czysty pojemnik z nakrętką o objętości 2–3 litrów, najlepiej z podziałką oraz jednorazowy pojemnik z nakrętką, o pojemności 50–100 ml (dostępne w aptece)
  • w dniu poprzedzającym badanie oraz w dniu badania należy unikać znacznego wysiłku fizycznego
  • nie przeprowadzać dobowej zbiórki moczu podczas, i w ciągu 3 dni po zakończeniu okresu menstruacyjnego
  • pozostałe, szczegółowe zalecenia dotyczące przygotowania się do badania należy ustalić indywidualnie z lekarzem prowadzącym

Wykonanie:

  • I dzień

– rano, po wstaniu np. godz.600 pierwszą porcję moczu oddać do toalety
– zapisać czas oddania pierwszej porcji moczu
– wszystkie następne porcje moczu oddawać do przygotowanego pojemnika
Pojemnik, przez cały okres zbiórki przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu

  • II dzień

 – rano o godz. 600 do naczynia oddać tylko pierwszą porcję moczu po przerwie nocnej
– zapisać czas oddania ostatniej porcji moczu
– zmierzyć objętość moczu w pojemniku
– mocz dokładnie wymieszać, a następnie odlać ok. 50–100 ml do jednorazowego pojemnika na badanie ogólne
– pojemnik opisać: imię, nazwisko, objętość moczu, dokładny czas rozpoczęcia i zakończenia zbiórki

  • mocz dostarczyć do Punktu Pobrań tak szybko, jak to możliwe (do chwili dostarczenia przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu)

DOBOWA ZBIÓRKA MOCZU (wapń i fosforany)

  • do pojemnika, przed oddaniem pierwszej porcji moczu, należy dodać dużą łyżkę stołową (15 ml) 10% octu spirytusowego, w celu zakwaszenia moczu. W razie potrzeby należy dodać kolejną porcję octu (1 łyżka/1 litr moczu).

KREW UTAJONA W KALE

  • Przygotowanie:
  • przygotować czysty, jednorazowy pojemnik do pobierania kału (dostępne w aptece)
  • nie pobierać próbek kału podczas, i w ciągu 3 dni po zakończeniu okresu menstruacyjnego oraz w przypadku krwawienia z hemoroidów
  • alkohol oraz długotrwałe przyjmowanie aspiryny i innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych mogą powodować podrażnienia, prowadzące do utajonego krwawienia. Substancje takie powinny być odstawione na minimum 48 godzin przed pobraniem próbki kału – po konsultacji z lekarzem
  • nie jest wymagane stosowanie specjalnej diety
  • Pobranie próbki kału:
  • próbkę kału pobrać z dwóch różnych miejsc stolca oddanego w sposób naturalny, nie napełniać pojemnika do pełna, max do 2/3 wysokości
  • pojemnik zamknąć i opisać: imię, nazwisko, data pobrania
  • kał należy dostarczyć do Punktu Pobrań do 6 godzin od pobrania (do chwili dostarczenia przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu, najlepiej w temp. lodówki 2-80C)
  • Test wykonać 3–krotnie w odstępach kilkudniowych

KALPROTEKTYNA W KALE

Przygotowanie:

  • przygotować czysty, jednorazowy pojemnik do pobierania kału (dostępne w aptece)
  • przyjmowanie aspiryny i innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych może prowadzić do podwyższenia stężenia kalprotektyny w kale. Substancje takie powinny być odstawione na minimum 2 tygodnie przed pobraniem próbki kału – zawsze po konsultacji z lekarzem
  • nie jest wymagane stosowanie specjalnej diety
  • przed oddaniem stolca należy całkowicie opróżnić pęcherz moczowy

Pobranie próbki kału:

  • próbkę kału pobrać z dwóch różnych miejsc stolca oddanego w sposób naturalny, nie napełniać pojemnika do pełna
  • UWAGA: próbka kału nie może mieć kontaktu z wodą z muszli klozetowej bądź moczem! Może to doprowadzić do zafałszowania wyniku badania !
  • pojemnik zamknąć i opisać: imię, nazwisko, data pobrania
  • kał należy dostarczyć do Punktu Pobrań do 2 godzin od pobrania (do chwili dostarczenia przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu, najlepiej w temp. lodówki 2-80C)

Pobranie kału na nosicielstwo Salmonella i Shigella

  • W celu pobrania materiału do badania należy zaopatrzyć się w trzy wymazówki na podłożu żelowym.
  • Materiał pobrać w ciągu kolejnych 3 dni.
  • Ilość pobieranego kału do wymazówki to ilość wielkości ziarna ryżu.
  • Probówki opisać: imieniem, nazwiskiem, datą i godziną pobrania materiału.
  • Materiał szczelnie zamknięty przechowuj w lodówce.
  • Po zebraniu ostatniej porcji wypełnione skierowanie wraz z materiałem dostarczyć do Punktu Pobrań.
  • UWAGA!
    Ostatni pobrany materiał musi być dostarczony tego samego dnia do punktu by nie przekroczyć 72 godzin od pierwszego pobrania.

WYMAZ Z GARDŁA I JAMY USTNEJ

Warunki, jakie należy spełnić przed badaniem bakteriologicznym jamy ustnej:

  • na czczo (nie jeść, nie pić)
  • nie myć zębów
  • nie płukać jamy ustnej
  • nie palić papierosów
  • nie stosować gum do żucia i tabletek do ssania.

Wymaz pobiera lekarz lub inna wyszkolona osoba np. pielęgniarka, diagnosta laboratoryjny, ratownik medyczny

Wymaz jest wykonywany za pomocą wymazówki transportowej.

Badanie przeprowadzone w trakcie antybiotykoterapii może dać fałszywie negatywne wyniki.

POSIEW KAŁU

  • Przygotować jałowy, plastikowy pojemnik z nakrętką i łopatką (do nabycia w aptece).
  • Oddać kał do jednorazowego jałowego pojemnika. Za pomocą łopatki z jałowego pojemnika transportowego, pobrać próbkę wielkości orzecha laskowego (w przypadku kału płynnego 2-3 ml) i umieścić ją w pojemniku.
  • POJEMNIK NA POSIEW KAŁU MUSI BYĆ STERYLNY
  • NIE POBIERAMY PRÓBKI KAŁU BEZPOŚREDNIO Z MUSZLI KLOZETOWEJ !

 

Przestrzeganie powyższych zaleceń jest kluczowe dla uzyskania wiarygodnych wyników badań diagnostycznych. Pamiętaj, że właściwe przygotowanie się do testów nie tylko pomaga w dokładnej ocenie Twojego stanu zdrowia, ale także przyspiesza proces diagnostyczny i umożliwia lekarzowi wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Jeśli masz jakiekolwiek pytania dotyczące przygotowania do badań lub samych procedur, nie wahaj się skontaktować z personelem medycznym. Twoje zdrowie jest najważniejsze, dlatego ważne jest, abyś czuł się dobrze poinformowany i pewny w związku z nadchodzącymi badaniami.

Dziękujemy za przestrzeganie tych wytycznych i życzymy zdrowia oraz pomyślnych wyników badań.

Zachęcamy również do obserwowania naszego profilu na facebooku.

/Autor

Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie krwi?

Podstawą rozpoznania nadciśnienia tętniczego i oceny skuteczności leczenia jest pomiar ciśnienia tętniczego. Istnieje wiele typów aparatów do mierzenia ciśnienia, wszystkie one jednak działają na podobnej zasadzie. Prawidłowy pomiar ciśnienia tętniczego jest kluczowy zarówno dla rozpoznania nadciśnienia tętniczego, jak i oceny skuteczności leczenia. Mimo że technika pomiaru wydaje się prosta, istnieje kilka zasad, które muszą być przestrzegane, aby wynik był wiarygodny.

Na rynku dostępne są różne rodzaje ciśnieniomierzy, w tym modele nadgarstkowe, ramienne oraz manualne. Ciśnieniomierze automatyczne ramienne są zalecane dla większości użytkowników z powodu ich łatwości użycia i dokładności. Modele nadgarstkowe mogą być wygodne, ale wymagają precyzyjnego umiejscowienia na wysokości serca.
Choć sama technika pomiaru jest prosta, dla uzyskania wiarygodnego wyniku należy przestrzegać kilku podstawowych zasad:

  • Pomiar ciśnienia tętniczego powinien odbywać się w warunkach spoczynkowych, tzn. po co najmniej 5-minutowym odpoczynku w pozycji siedzącej. 
  • Pomieszczenie, w którym dokonuje się pomiaru, powinno być miejscem spokojnym, o temperaturze pokojowej.
  • Pomiar nie należy przeprowadzać bezpośrednio po wysiłku fizycznym,  spożyciu posiłku, czy wypalenia papierosa, a pacjent w chwili pomiaru nie powinien być zdenerwowany. U niektórych osób występuje tzw. efekt białego fartucha, czyli wzrost ciśnienia tętniczego w trakcie pomiaru wykonywanego przez lekarza lub pielęgniarkę. Dlatego bardzo ważne jest też mierzenie samodzielnie ciśnienia w domu i prowadzenie dziennika zgodnie z wskazaniami lekarza.
  • Bardzo istotny jest dobór średnicy mankietu do wielkości ramienia – u osób o grubym ramieniu należy stosować szersze mankiety (zbyt wąski mankiet zawyża wartości ciśnienia tętniczego).
  • Przy pierwszorazowym badaniu należy dokonać pomiaru ciśnienia na obu ramionach, a kolejne pomiary wykonujemy na tym ramieniu, na którym stwierdziliśmy wyższe wartości ciśnienia. Jeśli nie stwierdzono różnicy ciśnień pomiędzy ramionami, kolejne pomiary należy wykonywać na ręce niedominującej (czyli u praworęcznych po stronie lewej).
  • Pacjent w trakcie pomiaru powinien pozostawać w pozycji siedzącej, łokieć badanej kończyny powinien być podparty, a ramię znajdować się na wysokości serca. Zbyt niskie lub zbyt wysokie położenie ręki może wpłynąć na wyniki o +/- 10 mm Hg.
  • W przypadku manualnych ciśnieniomierzy zbyt szybkie lub zbyt wolne spuszczanie powietrza z mankietu może skutkować błędnymi odczytami.

Dokładny pomiar ciśnienia tętniczego jest niezbędny dla skutecznego monitorowania i leczenia nadciśnienia. Wybór odpowiedniego ciśnieniomierza oraz przestrzeganie prawidłowej techniki pomiaru pomogą unikać błędów, które mogą wpływać na decyzje terapeutyczne. Upewnij się też, że wybrany model jest certyfikowany przez odpowiednie instytucje zdrowotne, co świadczy o jego dokładności i wiarygodności.

Zachęcamy do odwiedzenia naszej poradni kardiologicznej w Promed Będzin przy ulicy Siemońskiej 11, gdzie znajdziesz profesjonalną opiekę lub do zapisów pod nr telefonu 32 76 25 331.
Możesz również umówić się przez nasz formularz.

Pamiętaj, że prawidłowy pomiar ciśnienia tętniczego jest pierwszym krokiem do zachowania dobrego zdrowia serca.

Zachęcamy również do obserwowania naszego profilu na facebooku.

Źródła:

/Autor